2014 YILINDA EKONOMİK ORTAM VE SEKTÖRÜN GÖRÜNÜMÜ

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) parasal genişlemeyi kademeli olarak yavaşlatarak sonlandırması ile birlikte gelişmekte olan ülkelere sermaye akımları yavaşlamıştır.
ABD Merkez Bankası bir yılı aşkın süredir devam ettiği aylık 85 milyar ABD doları tutarındaki varlık alım programını Ocak 2014’ten itibaren 10 milyar ABD doları azaltarak Ekim ayında varlık alımlarına son vermiştir. ABD ekonomisindeki toparlanma ile birlikte Fed’in varlık alımlarını azaltmasının yanı sıra Çin ekonomisinde aşırı kredi büyümesine ilişkin endişeler, küresel risk iştahını olumsuz etkilemiştir.

Bu gelişmelerin yanı sıra, yurt içinde de artan belirsizlikler nedeniyle piyasalarda gözlenen bozulmaya Merkez Bankası Ocak ayında yapılan ara Para Politikası Kurulu toplantısında gerçekleştirdiği faiz artırımı ile kuvvetli bir politika tepkisi vermiştir.
Bu sayede döviz kuru kontrol altına alınmış ve bekleyişlerdeki bozulmanın derinleşmesinin önüne geçilmiştir. Yılın geri kalanında küresel belirsizliklere bağlı olarak piyasalarda dalgalı bir seyir gözlenmiş, Merkez Bankası para politikasında sıkı bir duruş sergileyerek döviz kurunun kırılganlığını azaltmak adına önlemler almıştır.

Yılın ikinci yarısında Irak’ta tansiyonun yükselmesi ve Ukrayna-Rusya gelişmeleri risk algısını sınırlayan bir unsur olmuştur.
TCMB, küresel piyasalardaki gelişmelerin döviz kuruna etkisini hafifletmek amacıyla faiz koridorunu sıklıkla kullanmıştır.

Yıllık birikimli cari açık ise büyümedeki ılımlı seyir, altın ticaretindeki normalleşme ve yılın ikinci yarısından itibaren petroldeki düşüşe bağlı olarak daralmaya devam etmiştir.
Buradaki en önemli etken iç talepteki, dolayısıyla ithalattaki yavaşlama olarak öne çıkmaktadır. Haziran ayından yıl sonuna kadar petrol fiyatlarında gerçekleşen %50’ye yakın gerileme, cari açık üzerinde olumlu etki yaratmış, ayrıca net altın ithalatındaki düşüş de cari açığın gerilemesine katkı yapmaya devam etmiştir. Son dönemde Avrupa’ya ihracatımız artarken yaşanan siyasi gelişmeler sebebiyle Irak ve Rusya’ya ihracatımızda ise düşüş gerçekleşmiştir. Öte yandan, 2015 yılında da cari açığın düşüş eğiliminin sürdürülmesi öngörülmektedir.

Türkiye’de faiz oranlarının hâlâ pek çok gelişmekte olan ülkeye göre yüksek olmasının temel sebeplerinden biri yüksek ve dalgalı enflasyondur.
Enflasyonun ancak Merkez Bankası’nın hedeflediği %5 seviyesine kalıcı bir şekilde indirilmesi halinde faizlerde bir düşüş görülebilir. Aksi halde, enflasyonun mevcut seviyelerde kalması faizlerin yüksek seyretmeye devam etmesine neden olacaktır. Bununla beraber olumlu baz etkileri ve gerileyen petrol fiyatlarına bağlı olarak enflasyonun 2015 yılı içerisinde inişini devam ettirmesi beklenmektedir.

Yılın ikinci çeyreğinde görülen büyüme hızındaki yavaşlamada konjonktürel etkiler de bulunmaktadır.
2014 yılının ilk çeyreğinde iktisadi faaliyet oldukça güçlü seyretmiş ve yüksek bir büyüme oranı elde edilmiştir. İlk çeyrekte büyümede en önemli faktör kamu harcamaları olmuştur. Yılın ikinci çeyreğinde ise ekonomide yavaşlama sinyalleri görülmüştür. Büyümedeki yavaşlamada, Merkez Bankası’nın faiz artışlarının yanı sıra BDDK’nın uyguladığı makro ihtiyati tedbirlerin kredi büyümesini sınırlaması da etkili olmuştur. Yılın son çeyreğinde ise ekonomik aktivitedeki toparlanmanın beklenenden yavaş gerçekleştiği gözlemlenmiştir.

2015 yılında büyüme hız kazanacaktır.
Hem düşen enerji fiyatlarının gelir etkisi, hem de azalan enflasyona paralel Merkez Bankası’nın muhtemel faiz indirimleri, 2015 yılında büyümeyi destekleyen unsurlar olacaktır. Türkiye, gerek büyüme dinamikleri gerekse küresel emtia fiyatlarındaki ılımlı seyir ile 2015 yılında da diğer gelişmekte olan ülkelere kıyasla daha cazip bir konumda olmayı sürdürmektedir. Özellikle küresel büyümenin ABD haricinde zayıf seyretmesi nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde büyüme görünümü yavaşlamaktadır. Bu çerçevede, Çin büyümesindeki yavaşlama, gelişmekte olan Asya ekonomilerini belirgin şekilde etkilerken, Orta Avrupa ülkeleri de AB’deki zayıf seyirden Türkiye’ye kıyasla çok daha fazla etkilenmektedir. Bu nedenlerle, 2015 yılında beklenen %3 civarı büyüme oranı, Türkiye’nin benzer ülkelere kıyasla daha yüksek bir büyüme sergileyeceğine işaret etmektedir.