2019 YILINDA EKONOMİK ORTAM VE SEKTÖRÜN GÖRÜNÜMÜ

Global büyüme tahminleri 2019 yılında aşağı yönlü revize edilirken, Türkiye için yukarı yönde revize olmuştur.

IMF’nin Nisan 2019 raporunda küresel büyüme tahmini 2019 yılı için %3,3 seviyesinde iken, bu rakam güncel raporlarda %2.9’a revize edilmiştir. Aynı kurum, 2020 yılı için başta ABD, Çin, Almanya ve Fransa gibi ülkeler olmak üzere bazı ülkeler için büyüme tahminlerini de aşağı çekmiştir.

Türkiye için 2019 yılı büyüme beklentisini eksi %2,5’ten %0,2’ye, 2020 için %2,5’ten %3’e revize eden IMF’yi takiben, OECD ve Dünya Bankası da büyüme tahminlerinde yukarı yönlü revizyon yapmıştır. OECD ve Dünya Bankası’nın Türkiye için 2020 büyüme beklentisi de %3 seviyesindedir.

2019 yılı finansal piyasalarda sakin bir yıl olmuştur. 
2018 yılı Ağustos ayında yaşanan kur şoku sonrasında yapılan dış borçlanmalarda Türk ihraçlarına uluslararası piyasalardan önemli miktarda talep gelmiş, global risk iştahının toparlanmasıyla birlikte risk primleri düşüşe geçmiştir.

2018 yıl sonunda 360 baz puan civarında seyreden Türkiye risk primi bu gelişmeler doğrultusunda 2019 yıl sonunda 280  baz puana inmiştir. Türkiye 5 yıllık Eurobond getiri oranı da yaklaşık 150 baz puan düşmüştür.  Yıla 5,28 seviyesinde başlayan Dolar/TL, yıl sonunda 5,95’e,   civarında seyretse de, Türk Lirası’ndaki değer kaybı enflasyon oranının altında kalmıştır. Diğer bir deyişle reel efektif döviz kurunda değerlenme görülmüştür.

Faiz oranlarında ise belirgin gerilemeler göze çarpmaktadır. 2018 yılı Aralık ayına göre TCMB gösterge faiz oranında 1200, bankacılık sektörü ortalama TL mevduat faiz oranında yaklaşık 1240 ticari kredi faiz oranında 1450, tüketici kredi faiz oranında 1700 baz puan gerileme görülmüştür.

Hazine iç borçlanma faiz oranlarında da düşüş gözlemlenmiştir. 2 yıl ve 10 yıl vadeli TL cinsinden Hazine tahvil getirilerinde sırasıyla 795 ve 420 puanı aşan düşüşler kaydedilmiştir.

TCMB düşen enflasyon trendine paralel olarak gösterge faizlerde indirime gitmiştir. 

2018’de sıkı para politikası uygulayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2019 yılı Haziran ayından sonra faiz indirimlerine başlamıştır. 25 Temmuz tarihli toplantısında gösterge faiz oranını 425 baz puan indiren TCMB, Eylül, Ekim ve Aralık toplantılarında sırasıyla 325, 250 ve 200 baz puan faiz indirimi yapmıştır. Yıl sonunda gösterge faiz oranı %12 olan kuruluşun 2020 yılında faiz indirimlerine devam etmesi beklenti dahilindedir. 

Cari denge 2019 yılında 2001 yılından bu yana ilk defa fazla vermiştir.

2019 yılının ilk yarısında yavaşlayan büyüme ithalat hacmini sınırlarken; rekabetçi kur, ihracat pazarlarının güçlü seyri ve ihracatçıyı destekleyen politikalar sayesinde artan ihracat hacmi cari dengenin fazla vermesine önemli katkıda bulunmuştur.

Kasım ayı ödemeler dengesi verilerine göre; cari dengede yıllık olarak 36,1  milyar dolar iyileşme görülmekte, bu rakamın 24,9 milyar doları ithalat hacmindeki azalıştan, 5,8 milyar doları ihracat hacmindeki artıştan  4,3 milyar doları ise net turizm gelirlerindeki artıştan gelmektedir. 

Finansman tarafında ise yıllık olarak portföy yatırımlarından 2,1 milyar dolar net çıkış görülürken, bankalar ve şirketler yurtdışı yerleşiklere toplam 16,3 milyar dolarlık tahvil ve kredi geri ödemesi yapmışlardır. 5,9 milyar dolar net doğrudan yabancı yatırım geliri elde edilirken, döviz rezervleri 7,7 milyar dolar artış göstermiştir.

Türkiye’de 2019 yılı son çeyreğinde hızlanan ekonomik büyümenin 2020 yılında devam etmesi beklenmektedir.

Finansal koşullarda iyileşme ve kredi büyümesinde toparlanma ile birlikte 2020 yılında ekonomik büyümenin %3 üzerinde seyretmesi olağan görülmektedir. Hane halkı tüketiminin büyümeye katkısının güçlü olması beklenirken, AB ülke ekonomilerinde toparlanmanın yavaş olması ve TL reel kurunun değerli seyri net ihracatın katkısını azaltabilir. Önümüzdeki dönemde yüksek ve sürdürülebilir büyüme performansına ulaşılması için yatırım harcamalarının artırılması, gerekli teşviklerin sağlanması, ticari kredi hacminin verimli yatırımlara yönlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.